Zasady realizacji recept – o czym pamiętać realizując receptę i jakie zmiany obowiązują od 2019 roku?

Realizacja recept w Polsce jest ściśle regulowana przez prawo. Apteka jest zwykle pierwszym miejscem, do którego trafia pacjent po specjalistycznej konsultacji. Ważne, aby zarówno farmaceuta, jak i klient mieli świadomość, że jest to druk znormalizowany, a jego realizacja objęta jest nie tylko przepisami, ale także procesem kontroli.

Zasady realizacji recept, termin ważności czy retaksacja recept to pojęcia, które powinien znać każdy farmaceuta. Przestrzeganie określonych procedur pozwala uniknąć wielu błędów. Warto pamiętać, że z dniem 1 stycznia 2019 r. wszedł w życie kolejny etap projektu Ministerstwa Zdrowia, zmierzający do informatyzacji procesu sprzedaży leków na receptę.

Realizacja recept w aptece – zmiany 2019

Należy pamiętać, że od 1 stycznia 2019 r. obowiązują zmiany w zasadach realizacji recept. Praktycznie każda realizacja recepty jest odnotowywana na „Elektronicznej Platformie Gromadzenia, Analizy i Udostępniania zasobów cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych”, nazywanej w skrócie systemem P1. Nie ma znaczenia, czy jest to tradycyjny druk, czy recepta w formie elektronicznej. Stanowi to kolejny etap w realizacji projektu zwiększenia dostępu lekarzy i pacjentów do usług, które są realizowane drogą elektroniczną, co w założeniu ma usprawnić proces wydawania leków.

Do tej pory farmaceuta był zobowiązany do wykonania dodatkowej procedury opisania recepty (potwierdzenia realizacji oraz naniesienia odpowiednich adnotacji na rewersie). Retaksacja recept, czyli sprawdzenie zgodności druku z tym, co zostało wcześniej wprowadzone do systemu komputerowego, przeprowadzana jest zazwyczaj pod koniec dnia lub zmiany przez kierownika apteki bądź wyznaczonego przez niego magistra farmacji. Nowy system ma znacznie ułatwić pracę apteki, zmniejszyć ryzyko błędów, a przez to przełożyć się na lepszą jakość realizowanych usług.

Termin realizacji recepty – czy zawsze jest taki sam?

Recepta jest pisemnym poleceniem m.in. lekarza odnośnie leków, które pacjent ma  zastosować w leczeniu. Termin realizacji recepty zależy od rodzaju produktu leczniczego, jaki został wypisany.

W większości przypadków druk jest ważny przez 30 dni od daty wystawienia lub daty realizacji „od dnia” wskazanej przez lekarza. Jeśli pacjent pojawi się w aptece po przekroczeniu tego terminu, farmaceuta nie może wydać mu przepisanych na niej środków, co wiąże się oczywiście z koniecznością ponownej wizyty u specjalisty. Jedynie lekarz, który wystawił druk, może go poprawić.

Recepta z datą realizacji „od dnia”, czyli z odroczonym terminem realizacji jest stosowana np. w sytuacji wystawiania leków na dłuższy niż 120 dni okres stosowania (łącznie nie więcej niż na 360 dni) lub częściej na miesięczne albo dwumiesięczne kuracje. Jednorazowy zakup leków może być sporym obciążeniem finansowym, stąd też lekarz może wskazać późniejszą datę realizacji recepty. Wyjątek stanowią m.in. leki sprowadzane z zagranicy w ramach procedury importu docelowego, preparaty immunologiczne wytwarzane indywidualnie dla pacjenta oraz środki odurzające i substancje psychotropowe (wymagające recepty Rpw).

Specyficzną grupą leków są antybiotyki stosowane doustnie lub parenteralnie. W przypadku tych substancji czas realizacji recepty jest znacznie krótszy i wynosi 7 dni. Ograniczenie nie dotyczy postaci aplikowanych zewnętrznie.

Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku leków sprowadzanych z zagranicy (w ramach importu docelowego). Taką receptę można zrealizować do 120 dni od daty wystawienia.

Warto wiedzieć, że rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept mówi, że w przypadku wypisania na recepcie różnych leków, termin ważności jest liczony oddzielnie dla każdego z nich. Oznacza to, że o ile antybiotyku nie wolno już wydać, o tyle pozostałe pozycje można zrealizować bez problemu.

Realizacja recept w ustawie

Obecnie szczegółowe regulacje dotyczące realizacji recept zawarte są w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie recept (obowiązuje od 18 kwietnia 2018 r. ze zmianami), a także w rozporządzeniu MZ w sprawie zapotrzebowań oraz wydawania z apteki produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych (obowiązuje od 20 października 2018 r.).

Od 1 stycznia 2019 r. każda apteka ma obowiązek realizacji e-recepty, która jest nowoczesnym odpowiednikiem tradycyjnego druku. W tym przypadku informacje na temat środków, które mają być zastosowane w procesie leczenia, zamieszczone są również w Internetowym Koncie Pacjenta. E-recepta może być przekazana pacjentowi w formie wydruku informacyjnego (bez pieczątki i podpisu) lub czterocyfrowego kodu, otrzymanego SMS-em. Warunkiem koniecznym do wydania leku w tym drugim przypadku będzie podanie numeru PESEL przez pacjenta.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 6 września 2001 r – Prawo farmaceutyczne, tekst jednolity (Dz.U. 2019 poz. 449 ze zmianami).
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie recept z dnia 18 kwietnia 2018 (Dz. U. 2018 poz. 745 ze zmianami).
3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 października 2018 r. w sprawie zapotrzebowań oraz wydawania z apteki produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych (Dz. U. 2018 poz. 2008).
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2006 r. w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje, tekst jednolity (Dz. U. 2015 poz. 1889).