Punkty edukacyjne i obowiązek ustawicznej edukacji farmaceutów

Obowiązek szkolenia ustawicznego i ciągłego rozwoju wiąże się ze zdobywaniem punktów edukacyjnych, które przyznawane są m.in. za udział w szkoleniach czy kursach specjalistycznych. Cykl edukacyjny trwa 5 lat i rozpoczyna się z dniem 1 stycznia następnego roku po przyznaniu farmaceucie prawa do wykonywania zawodu.

Edukacja i rozwój zawodowy są ważnymi elementami zawodu farmaceuty. Obowiązek ciągłego kształcenia się i podnoszenia kwalifikacji przez magistrów farmacji wynikał z art. 89e ust. 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o prawie farmaceutycznym. Obecnie tę kwestię reguluje art. 107zf ustawy o prawie farmaceutycznym. Z kolei Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2018 r. w sprawie ciągłych szkoleń farmaceutów zatrudnionych w aptekach lub hurtowniach farmaceutycznych, reguluje już szczegółowo zasady przeprowadzania szkoleń. W branży farmaceutycznej ramowy program kształcenia obejmuje zarówno wiedzę teoretyczną, jak i umiejętności praktyczne, a także wysokość opłat.

Punkty edukacyjne i obowiązek edukacji farmaceutycznej

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2018 r. określa zasady przeprowadzania szkoleń z branży farmaceutycznej m.in.: ich ramowy program, zakres oraz formy zdobywania wiedzy teoretycznej, sposób odbywania ciągłego szkolenia, w tym tryb dokumentowania jego przebiegu, standardy oraz wysokość opłat. Istnieje kilka form aktywności, za które przyznawane są punkty edukacyjne dla farmaceutów. Na podstawie § 3 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2018 r. można do nich zakwalifikować m.in.:

• wykłady;
• kursy w ramach specjalizacji;
• wygłoszenie referatu, np. na konferencji;
• opublikowanie artykułu;
• publikację autorską książki z obszaru nauk medycznych i nauk o zdrowiu;
• sprawowanie opieki nad studentem;
• uzyskanie stopnia doktora lub doktora habilitowanego (przysługuje za to aż 50 punktów);
• udział bierny w konferencji;
• pełnienie funkcji kierownika specjalizacji;
• e-szkolenia, które realizowane są za pośrednictwem internetowych platform edukacyjnych.

W ciągu 5 lat farmaceuta jest zobowiązany do zdobycia 100 punktów edukacyjnych. Wszystkie szkolenia, w których uczestniczy, są odnotowywane w karcie szkoleń.

Istnieje możliwość przedłużenia okresu edukacyjnego, występując ze stosownym wnioskiem, który wraz z uzasadnieniem musi zostać złożony nie później niż w ostatnim miesiącu okresu edukacyjnego (§6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2018 r.). Czas trwania okresu edukacyjnego może zostać przedłużony maksymalnie o 24 miesiące (§6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2018 r.).  

Punkty edukacyjne w farmacji przyznawane są po udziale w danym szkoleniu.

Szkolenia dla farmaceutów: punkty „miękkie” i „twarde”

Istnieją dwa rodzaje punktów edukacyjnych w branży farmaceutycznej – „twarde” i „miękkie”. Punkty „twarde” farmaceuta otrzymuje za udział w kursach i szkoleniach, natomiast „miękkie” za udział w konferencjach lub za publikacje. Co ważne, przynajmniej 50% puli punktów, zebranych w okresie edukacyjnym, muszą stanowić punkty „twarde”, czyli za formy aktywności zakończone testem lub egzaminem. Tego rodzaju szkolenia przeprowadzają tzw. jednostki szkolące, np. uczelnie, które prowadzą studia na kierunku farmacja, po uzyskaniu akredytacji, udzielonej przez dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (art. 107a ust. 1 ustawy o prawie farmaceutycznym).

Opłaty za szkolenia ponosi farmaceuta. Dokładne regulacje w tym zakresie przewiduje art. 107zf ust. 3 ustawy o prawie farmaceutycznym. Jednak zdarza się, że izby aptekarskie organizują szkolenia bezpłatne. Ceny kursów, po których można uzyskać punkty „twarde”, są uzależnione od liczby godzin. Przykładowo, szkolenie sześciogodzinne kosztuje 162 zł, natomiast za szkolenie ośmiogodzinne farmaceuta zapłaci 216 zł. Za każdą godzinę trwania kursu farmaceuta otrzymuje 1 punkt.

Punkty edukacyjne a rozwój

Edukacja w farmacji ma ogromne znaczenie, zarówno z punktu widzenia pracownika, jak i pracodawcy, a także z perspektywy klientów aptek.

W tym aspekcie rola farmaceuty jest zbliżona do współczesnej roli nauczyciela akademickiego, który także ma za zadanie zdobywać punkty za publikacje, granty i wystąpienia konferencyjne. Podejście ilościowe ma zarówno zalety, czyli sprawdzalność, mierzalność i obiektywność, jak i wady – związane np. z brakiem czasu i środków finansowych na odbycie odpowiednich szkoleń. Należy pamiętać, że głównym celem jest idea ustawicznej edukacji, czyli tzw. lifelong learning, która wiąże się ze zdobywaniem wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych przez całe życie.

Bibliografia:

1. A. Skowron, L.Bułaś, M. Drozd, Karolewicz, B.J. Machalska, Perspektywy rozwoju farmacji w Polsce do roku 2030, Farm. Pol. 2013, nr 69(8), s. 485-495.
2. D. Świeczkowski, E. Bandurska, P. Merks, J. Krysiński, Badanie jakości życia farmaceutów i ryzyka wypalenia zawodowego jako istotny element farmacji społecznej. Farm Pol, 2015, nr 71(7).
3. Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz. U. 2016, poz. 1496),
4. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne tj. z dnia 30 października 2017 r. (Dz. U. 2017, poz. 2211).
5. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lutego 2018 r. w sprawie ciągłych szkoleń farmaceutów zatrudnionych w aptekach lub hurtowniach farmaceutycznych (Dz. U. 2018, poz. 499).